Edukacja online - TIK na lekcji języka polskiego

Ostatnie tygodnie pokazały, jak ważne są w pracy każdego nauczyciela narzędzia TIK. Wcześniej mogliśmy się łudzić, że nie są nam potrzebne i stwarzać we własnej klasie takie warunki pracy, by z nich jak najmniej korzystać. Społeczna izolacja wymusiła jednak zmianę nawyków i przyzwyczajeń. Przyszedł czas na to, by aktywnie włączyć technologię do procesu dydaktycznego. Warto jednak wybrać spośród tego morza możliwości, zwłaszcza na początku przygody z TIK, tylko kilka przydatnych programów czy platform. Unikniemy dzięki temu szumu informacyjnego i zniechęcających problemów technicznych (choćby potrzeby logowania się w kilkunastu aplikacjach na raz).

Chmury wyrazowe

Jednym z pomysłów na to, jak organizować zadania językowe, jest tworzenie chmur wyrazowych. Doskonale nadaje się do tego platforma WordArt. Bezpłatnie i bez konieczności zakładania konta możemy tu przygotować rozmaite kształty złożone ze słów. Uważam, że jest to jeden z bardziej uniwersalnych patentów na gromadzenie informacji. Możemy go wykorzystać zarówno podczas charakteryzowania bohaterów, zbierania pomysłów na spędzanie wolnego czasu czy tworzenia bazy wyrazów zawierających określoną trudność ortograficzną. Wszystko zależnie od potrzeb.

Dodatkowo warto wspomnieć, że narzędzie to jest dość intuicyjne w obsłudze. Zwykle po jednej prezentacji uczniowie sprawnie się nim posługują. To jedno z moich ulubionych narzędzi do tworzenia wspólnych rezultatów, np. podczas realizacji projektów. Dzięki takim chmurom możemy zaprezentować pomysły na dalsze działania, albo zgromadzić informację, np.: co dobrego spotkało nas podczas realizacji zadań. W prowadzonym przeze mnie aktualnie ogólnopolskim projekcie Liga czytelnicza pojawił się pomysł, by zebrać w ten sposób propozycje tytułów książek polecanych przez uczniów. Prosto i czytelnie!

To co bardzo lubię w WordArt to możliwość personalizacji chmury wyrazowej – od wyboru kroju liter, przez ich kolor, kształt zbioru, po kierunek słów wewnątrz grafiki. Wszystko to powoduje, że otrzymany obraz jest doskonale dopasowany do naszych potrzeb.

Innym pomysłem na zbieranie słów i tworzenie z nich chmury jest Mentimeter. To bardzo przydatne narzędzie i w przeciwieństwie do poprzedniego, gdzie sami możemy dodać wszystkie potrzebne nam słowa, wymaga współpracy kilku osób. Aby powstał rezultat uczestnicy muszą dodać własne, indywidualne odpowiedzi.

Jak to działa? Dość prosto. Nauczyciel, lub osoba koordynująca projekt, tworzy prezentację. Musi w tym celu mieć założone konto w aplikacji Mentimeter. W ustawieniach wskazuje ilu odpowiedzi może udzielić jedna osoba i zapisuje pytanie/ hasło, do którego zbierane będą opinie. Kolejny krok to przesłanie uczestnikom ćwiczenia kodu, dzięki któremu mogą dodać własne propozycje. Ogromną wartością tego rozwiązania jest fakt, że jeśli stosujemy w odpowiedziach rzeczowniki w mianowniku, najczęściej podawane sformułowania zostają wyróżnione wizualnie (są największe w chmurze). To ładnie obrazuje kierunek myślenia czy oczekiwania.

Lubię wykorzystywać to narzędzie również wtedy, gdy rozmawiam z uczniami o literaturze. Podczas rozmowy o przesłaniu książki proszę, by każdy podał trzy własne typy, elementy, z którymi łączy się treść utworu. Kiedy już wszyscy zamieszczą swoje odpowiedzi, wyświetlam wyniki i rozmawiamy o nich. Widać wtedy, na ile mamy wspólne spostrzeżenia, a w jakich aspektach się różnimy. Uważam, że to doskonały pretekst do dyskusji na temat tego, że każdy może mieć własne zdanie, o ile potrafi je uzasadnić.

Notatki graficzne

Mogłoby się wydawać, że zajęcia z języka polskiego mają niewiele wspólnego z tworzeniem notatek graficznych, czy rysowaniem w ogóle. Nic bardziej mylnego. Między innymi dlatego bardzo chętnie korzystam na zajęciach z możliwości oferowanych przez Canvę. Oprócz tworzenia prostych grafik, stanowiących na przykład ilustrację do utworu poetyckiego (co samo w sobie jest dokonywaniem przekładu intersemiotycznego, tak pożądanego podczas pracy z literaturą), opracowujemy tu również mapy myśli czy wizytówki bohaterów.

Za co lubię Canvę? Przede wszystkim za to, że w ramach podstawowego konta (darmowego) udostępniono bardzo wiele przydatnych szablonów i grafik. Dzięki nim można skomponować niemal dowolną ilustrację. Oczywiście istnieje też opcja dodawania i edytowania własnych zdjęć. Dodatkowo można dołączyć współpracowników i większym gronie pracować nad jednym projektem (co niezwykle istotne z punktu widzenia organizacji pracy na odległość).

Jak włączyć Canvę w działania szkolne? Możemy zaproponować naszym podopiecznym opracowanie planu wydarzeń. Każde z dzieci otrzymuje określony element, który przygotowuje z wykorzystaniem narzędzia. Następnie łączymy je wszystkie układając w odpowiedniej kolejności i tworząc tym samy wspólny układ zdarzeń. Proste i efektowne. A to tylko jedna z niezliczonych propozycji.

Do naszej dyspozycji jest wiele narzędzi i platform. Każde z nich odegrało swoją rolę w procesie edukacyjnym (zarówno stacjonarnym, jak i zdalnym). Ogromną popularność zyskało np. Genial.ly (fantastycznie sprawdza się podczas planowania lekcji, a także jako forma prezentacji, czy edukacyjny pokój zagadek). Często wykorzystywane jest także Flipgrid, z którego pomocą utworzymy krótkie filmiki z możliwością komentowania. A dokumenty Google, które fantastycznie sprawdzają się podczas współtworzenia materiałów, np. wspólnego pisania opowiadania, czy komponowania prezentacji, na stałe wpisały się w warsztat pracy wielu z nas. W tym wszystkim jednak najważniejsze jest by znaleźć i skupić się na tym, co jest dla nas, i dla naszych uczniów, przydatne. Nie potrzebujemy całego sklepu aplikacji, a mądrze dobranych pomocy dydaktycznych, które usprawnią uczenie się i nauczanie.

Przydatne kursy online:

• Tydzień z projektowaniem w Canva
• Tydzień z TIK dla polonistów
• Tydzień z graniem w opowiadanie
• Tydzień z Genial.ly
• Tydzień z odwróconą klasą
• Tydzień z narzędziami Google dla nauczycieli języków obcych

Autorka: Joanna Krzemińska

Absolwentka Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Od dziesięciu lat związana ze Szkołami MIKRON w Łodzi. Nauczyciel języka polskiego i terapeuta z zakresu terapii pedagogicznej. Pomysłodawca i koordynator Konkursu Filmowego Lektury w kadrze oraz Ogólnopolskiego Konkursu Plastycznego Baśnie, naturalnie!. Inicjatorka projektów, realizowanych za pośrednictwem platformy eTwinning: Stworzeni z wyobraźni, Usłysz legendę oraz innych projektów rozwijających umiejętności językowe uczniów. Członkini grupy zrzeszającej kreatywnych nauczycieli Superbelfrzy. Autorka bloga Zakręcony belfer , wyznająca zasadę: dzień bez szalonego pomysłu, dniem straconym.