Relacje, dlaczego warto je budować?

Relacje, dlaczego warto je budować?

Relacje uczeń-nauczyciel od czego zacząć? Jak je budować z perspektywy nauczyciela, a jak z nauczyciela wychowawcy?

Wychowawca poznaje swoich uczniów na zajęciach wychowawczych, wyjazdach integracyjnych. Coraz częściej w szkołach wprowadzany jest miesiąc adaptacji dla klas pierwszych, czy tydzień dla czwartoklasistów. Aby ułatwić dzieciom przejście z trzeciej do czwartej klasy organizowane są spotkania z nowym wychowawcą i nauczycielami uczącymi wiodących przedmiotów w klasie starszej. Ciekawym rozwiązaniem, wartym polecenia jest wyznaczenie uczniów “przewodników” z klas starszych, którzy wprowadzają nowych kolegów w życie “starszej” szkoły.

W sieci znajdziemy wiele pomysłów do wykorzystania podczas zajęć integracyjnych dla uczniów, które możemy realizować w czasie spotkań z wychowawcą. Ja postaram się odpowiedzieć na pytanie, jak budować relacje z poziomu nauczyciela, który wychowawcą nie jest.

Nauczycielu, po pierwsze poznaj swoich uczniów

To my jesteśmy dla nich niewiadomą i to od nas zależy jak będzie wyglądało nasze pierwsze spotkanie. Czy chcemy poznać naszych uczniów, czy damy się poznać? Dzieci czują się bezpiecznie, gdy wiedzą czego mogą się spodziewać na naszych lekcjach, czego od nich wymagamy. Czy to oznacza, że podanie wymagań edukacyjnych, lektur obowiązujących w tym roku i zagadnień poruszanych w czasie lekcji wystarczy? Moim zdaniem, nie.

Jak może wyglądać nasze pierwsze spotkanie? Zabierzmy ich np. w ciekawą podróż, przygotowując przedmiotowy escape room. Aktywność tę możemy potraktować również jako diagnozą wstępną umiejętności naszych uczniów, którą przeprowadzimy bez stresowania dzieci. Dodatkowo będziemy mogli zobaczyć, jak ze sobą współpracują, jaka jest atmosfera w klasie.

Innym rozwiązaniem może być przygotowanie i przeprowadzenie wśród uczniów ankiety. Oto przykładowe pytania:

  • Co powinnam o Tobie wiedzieć – wymień trzy najważniejsze Twoim zdaniem rzeczy.
  • W czym jesteś naprawdę dobry?
  • Dokończ zdanie “Myślę, że ten rok szkolny będzie…..
  • Czego najbardziej lubisz się uczyć? Dlaczego?

Więcej przykładów i gotowych ankiet znajdziesz w książce Pernille Ripp “Uczyć (się) z pasją” (Wydawnictwo Dobra Literatura).

Jeżeli nie jesteś zwolennikiem ankiet, a wolisz rozmawiać z uczniami. Usiądź w nimi w kręgu i zapytaj o te same rzeczy. Dzieciom trudno jest odpowiadać wprost, dlatego warto przygotować dodatkowe materiały, np:

  • karty metaforyczne, które umożliwiają prowadzenie otwartego dialogu,
  • kostki opowieści,
  • grafiki przedstawiające np. rakietę, lupę, zegar, megafon. Dzieci wybierają obraz i kończą zdanie: Matematyka jest jak ……………., ponieważ………

Pamiętajmy, że nie wystarczy jedna lekcja integracyjna, relacje to proces, ciągła zmiana. Zmiana nas samych, naszego warsztatu pracy.

W pierwszym kroku dokonajmy autorefleksji na temat naszego sposobu pracy:

  • Jaki procent naszych lekcji to wykład, a jaki to aktywna praca nas samych i naszych uczniów.
  • Jaki jest styl naszego uczenia?
  • Czy jestem nauczycielem ekspertem, animatorem czy moderatorem procesu edukacyjnego uczniów.

W tym miejscu polecam kwestionariusz samooceny: https://metp.etwinning.net/. Po wypełnieniu otrzymasz spersonalizowaną informację zwrotną dotyczącą Twoich umiejętności pedagogicznych, współpracy w zespole i kompetencji cyfrowych.

Relacji nie możesz zamknąć w ramie czasowej – 45 minut lekcji, jeżeli chcesz je zbudować musisz mieć czas i poświęcić go uczniom

Co zrobić by zadbać o relacje, a proces edukacyjny uczynić skutecznym? Na pewno pomocnym będzie ograniczenie stosowania metod podających. Zastąpić je powinny metody i techniki aktywizujące, sprzyjające samodzielnemu myśleniu. Tworzenie małych grup, dobieranych losowo, które wymuszają aktywność wszystkich uczniów też wesprze nasze wysiłki. Warto również uatrakcyjnić zajęcia poprzez wprowadzenie efektu zaskoczenia, nowości, zabawy – to wzmacnia relacje i wzmaga zaangażowanie uczniów. A co najważniejsze nauczyciel powinien uczestniczyć w tym aktywnościach razem ze swoimi  uczniami.

Bądź uważny. Już nie raz słyszałeś, że uczeń przynosi do szkoły dwa plecaki – ten z książkami i drugi z bagażem doświadczeń wyniesionym z domu. To właśnie ten bagaż kształtuje. Gdy mały człowiek nie ma wsparcia w domu, szuka go u innego dorosłego – przeważnie w szkole. Jeśli zdarzają się dni, gdy uczeń nie chce współpracować z grupą, nie zmuszaj go do tego. Dowiedz się o co chodzi,a jeżeli nie będzie chciał od Ciebie pomocy, doradź z kim może porozmawiać. Wasza relacja może nie być na tyle mocna, by się otworzył. Jednak otrzymał sygnał, że ktoś zauważył jego problem i chciał go rozwiązać.

Na koniec zostawiam Was z cytatem i refleksją, Janusz Korczak mówił:

Bądź sobą – szukaj własnej drogi. Poznaj siebie, zanim zechcesz dzieci poznawać. Zdaj sobie sprawę z tego, do czego sam jesteś zdolny (…). Ze wszystkich sam jesteś dzieckiem, które musisz poznać, wychować i wykształcić przede wszystkim.

 

Artykuł jest jednym z cyklu materiałów przygotowanych przez naszych ekspertów na temat relacji. Zapraszamy do lektury pozostałych!

Jak budować i dbać o relacje w szkole  

 

Zachęcamy do skorzystania z przykładowych zadań na wspierających budowanie relacji w klasie:

Scenariusz lekcji: Akcja – komunikacja  

 

 

Autorka:

Agnieszka Ogiegło – ambasadorka programu eTwinning i trenerka warsztatów komputerowych eTwinning w województwie dolnośląskim

 Jestem opiekunką grupy Programowanie z eTwinning oraz grupy Superkoderzy. W czasie zajęć z matematyki i informatyki realizuje różne programy oraz projekty. Relacje z zajęć można zobaczyć na stronie Siódemka koduje, programuje. W wolnych chwilach lubię podróżować i poznawać nowych ludzi.